Therapy Network

Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίο το άτομο ερμηνεύει τις δυσκολίες του, και αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους και τον κόσμο. Υποστηρίζει ότι φαύλοι κύκλοι δημιουργούνται με πρωταγωνιστές τον αρνητικό τρόπο σκέψης, τα συναισθήματα, τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές και τις σωματικές αντιδράσεις. Για παράδειγμα η ταχυπαλμία στο μετρό (σωματική αντίδραση) μπορεί να ερμηνευτεί ως πιθανή λυποθυμία (αρνητικός τρόπος σκέψης), να προκαλέσει έντονα συναισθήματα άγχους και πανικού και αποφυγή των μέσων μαζικής μεταφοράς (δυσλειτουργική συμπεριφορά). Αυτός ο φαύλος κύκλος μπορεί να συντηρεί τις κρίσεις πανικού.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας έμφαση δίνεται:

• Στα ζητήματα που αφορούν το 'εδώ-και-τώρα' και λιγότερο το μακρινό παρελθόν
• Στη συνεργασία με τη θεραπεύτρια για τον καθορισμό των θεραπευτικών στόχων
• Στην ενεργή συμμετοχή και ενασχόληση του ατόμου στη διαδικασία αλλαγής μέσα από την τροποποίηση των σκέψεων και συμπεριφορών
• Στην ανακούφιση των συμπτωμάτων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου

Οι έρευνες έχουν δείξει οτι η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του άγχους (κρίση πανικού, αγαραφοβία, εμμονές), της κατάθλιψης, των διαταραχών λήψης τροφής, του μετατραυματικού στρες, της χρήσης ουσιών, κλπ.

Η θεραπεία σχημάτων ανήκει στις νέες τάσεις της γνωστικής συμπεριφορικής προσέγγισης. Αναφέρει ότι βαθιά ριζωμένες δυσλειτουργικές πεποιθήσεις, τα σχήματα, οδηγούν το άτομο σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και σαμποτάρουν τις σχέσεις του με τον εαυτό του και τους άλλους. Τα σχήματα καθορίζουν τον τρόπο που επεξεργάζεται καποιος/α τις εμπειρίες του/της από το παρελθόν και το παρόν. Για παράδειγμα, μια νεαρή γυναίκα η οποία έχει βιώσει έλλειψη στοργής ή απόρριψη από την γονεική οικογένεια, τείνει να επιλέγει ακατάλληλους συντρόφους οι οποίοι με την σειρά τους την απορρίπτουν με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται το σχήμα της. Η θεραπεία σχημάτων μπορεί να τη βοηθήσει να επουλώσει τις πληγές του παρελθόντος, να τροποποιήσει τα σχήματα της και να κάνει πιο υγιείς επιλογές στις διαπροσωπικές της σχέσεις. Πρόσφατες κλινικές έρευνες δείχνουν ότι η θεραπεία σχημάτων είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε επίμονα και μακροχρόνια προβλήματα που αφορούν την προσωπικότητα του ατόμου.

Η προσωποκεντρική θεωρία, η οποία ανήκει στον ευρύτερο κλάδο της υπαρξιακής ψυχολογίας, θεωρεί ότι κάθε άτομο έχει έμφυτες δυνατότητες ψυχολογικής ολοκλήρωσης και ευημερίας.

Οταν οι συναισθηματικές συνθήκες της ζωής μας ευνοούν την προσωπική μας ανάπτυξη η εσωτερική μας ικανότητα και σοφία μας οδηγεί (από πολύ μικρούς) σε πλήρως λειτουργικούς, ώριμους και ενήλικες. Μπροστά στην απουσία κατανόησης και αποδοχής για το άτομό μας και για την διαφορετικότητά μας η εξελικτική μας πορεία διαστρεβλώνεται.

Στην περίπτωση αυτή δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τα βιώματά μας, προσπαθούμε να προσαρμόσουμε την σκέψη μας και την συμπεριφορά μας σε λανθασμένες αντιλήψεις και συναισθήματα! Πολλές φορές αυτές οι προσπάθειες προσαρμογής γίνονται αφόρητα συμπτώματα ψυχοπαθολογίας, άγχους και δυσλειτουργικών σχέσεων.

Η προσωποκεντρική συμβουλευτική επικεντρώνεται στη δημιουργία μίας σχέση ασφάλειας βαθιάς κατανόησης και σεβασμού μεταξύ του συμβουλευόμενου και του συμβούλου. Μέσα σε αυτήν τη Θεραπευτική σχέση η σύμβουλος διευκολύνει ενεργά με την παρουσία της, την ικανότητα της συμβουλευόμενης να δει, να αντιληφθεί και να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που την απασχολούν με μια προσωπική και υπεύθυνη θεώρηση των πραγμάτων. Η αυτογνωσιακή αυτή διαδικασία διευκολύνει την επαφή με τον εαυτό και ως επέκταση την λήψη αποφάσεων και σημαντικών αλλαγών προς την ψυχολογική μας ευημερία.

Η συνθετική προσέγγιση υποστηρίζει ότι οι ψυχολογικές ανάγκες του κάθε ατόμου δεν μπορούν να απαντηθούν από μία και μόνο προσέγγιση. Υποστηρίζει ότι καθώς ο καθένας μας είναι διαφορετικός, έτσι και ο ψυχοθεραπευτής/τρια θα πρέπει να μπορεί να προσαρμόσει τόσο τη σκέψη του όσο την παρέμβασή του στην προσωπικότητα και τη ζωή του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά: γι’ αυτό το λόγο είναι καλό να γνωρίζει σε βάθος περισσότερες από μία θεωρητικές προσεγγίσεις. Η ευελιξία αυτή μπορεί να φανεί χρήσιμη ιδιαίτερα (αλλά όχι αποκλειστικά) σε ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια και χρειάζονται μια πιο δημιουργική προσέγγιση της ψυχοθεραπείας. Παρ΄όλα αυτά η συνθετική σύμβουλος/ψυχοθεραπεύτρια δεν εφαρμόζει απλώς τεχνικές δανεισμένες από διαφορετικές προσεγγίσεις. Κάτι τέτοιο θα ήταν επιπόλαιο και κάποιες φορές και επικίνδυνο για τον πελάτη. H συνθετική προσέγγιση βασίζεται στην εις βάθος μελέτη και εξοικείωση των θεωριών και στην τεκμηριωμένη σύνθεσή τους, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι η οργανική αλληλεπίδραση και αλληλο-γονιμοποίηση τους η οποία δημιουργεί μια καινούργια επιστημονική παρέμβαση.

Η προσέγγιση της ενσυνειδητότητας (Mindfulness) στην ψυχοθεραπεία προτείνει μια διαφορετική φιλοσοφική «θέση» απέναντι στη ζωή και στον τρόπο που την αντιμετωπίζουμε. Στην καρδιά αυτής της προσέγγισης βρίσκεται η καλλιέργεια μιας σημαντικής πρόθεσης: της συνειδητής ύπαρξης μας, σε παρόντα χρόνο («στο εδώ και τώρα») με κατανόηση ως προς τα εσωτερικά και εξωτερικά μας βιώματα, χωρίς επίκριση ή προσδοκία. Στην ουσία καλλιεργείται μια διαφορετική σχέση με τον εαυτό μας και τον κόσμο μας η οποία μας βοηθά να παραμένουμε σταθεροί «στο μάτι του κυκλώνα», δηλαδή όταν δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα απειλούν να μας κατακλύσουν ή όταν τα γεγονότα της ζωής ανατρέπουν τις ισορροπίες μας. Για την ευκολότερη καλλιέργεια αυτής της στάσης χρησιμοποιούνται ασκήσεις αναπνοής και παρατήρησης του σώματος οι οποίες προσομοιάζουν με ασκήσεις διαλογισμού (χωρίς θρησκευτικό χαρακτήρα). Οι ασκήσεις αυτές έχουν ως σκοπό την ενδυνάμωση ικανοτήτων όπως την διαυγή λειτουργία του μυαλού, την αποτελεσματική αντιμετώπιση σωματικού και/ή συναισθηματικού πόνου, και γενικότερα τον καλό συντονισμό με την πνευματική, ψυχική και σωματική μας διάσταση.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η συστηματική καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας βοηθά στην αντιμετώπιση του άγχους, της κατάθλιψης, χρόνιου πόνου, ασθένειας και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων αλλά κυρίως στην βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό μας και τους άλλους.

Η Φεμινιστική θεραπεία (ΦΘ) ενσωματώνει ένα σύνολο αρχών και πρακτικών που συγκλίνουν στη θέση ότι οι συμπεριφορές, οι δυσκολίες, τα προβλήματα, και οι προσωπικές και διαπροσωπικές εμπειρίες των γυναικών και των ανδρών επηρεάζονται από κοινωνικές κατηγορίες. Οι κατηγορίες αυτές συμπεριλαμβάνουν το φύλο, τη φυλή, τη τάξη, την εθνικότητα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ηλικία, και την αναπηρία, καθώς και από το εκάστοτε πολιτισμικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε.

Σ’αυτό το πλαίσιο η ΦΘ αποσκοπεί να βοηθήσει τα άτομα να προβούν σε προσωπικές αλλαγές, αλλά και σε κοινωνικές αλλαγές. Συγκεκριμένα η ΦΘ βοηθάει άνδρες και γυναίκες να ενδυναμωθούν, να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, και στους άλλους, να αποκτήσουν επίγνωση στο πως οι στερεοτυπικές, και παραδοσιακές ιδέες και κοινωνικές πρακτικές επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους και τη ζωή τους, και να αποκτήσουν έλεγχο στη ζωή τους. Επιπλέον, η ΦΘ αποσκοπεί στην άρση των διακρίσεων και ανισοτήτων που υπάρχουν στις κοινωνίες, και στη διάδοση των αρχών του φεμινισμού όπως αυτής όπου οι σχέσεις σε μια κοινωνία θεωρούνται αλληλοεξαρτώμενες, συνεργατικές και υποστηρικτικές.